Çölyak Hastalığı Nedir?

Gluten Hastalığı?

Çölyak hastalığı; aslında bir bağırsak hastalığı olarak bilinir. Uzmanlar tarafından ince bağırsak hastalığı diye geçer. Çölyak hastalığının başka bir tanımı tahıllarda bulunan glüten adlı proteine karşı, sindirim sisteminin çalışmamasına neden olur. Tahıl dediğimizde buğday, arpa, çavdar tahılda bulunan glüten isimli madde bağışıklık sistemi tarafından, vücudun red vermesi ile anormal bir sonucu ortaya çıkaran bir hastalıktır. Genellikle hastalığın belirtisi, bir yaşından sonra henüz bebeklikte glüten içeren besinler tüketildiğinde ilk belirtiler ortaya çıkmaktadır. Alerjik bir hastalık olan çölyak hastalığı bağışıklık sisteminin glüteni besin yerine zararlı madde olarak gördüğünden dolayı bağırsak hücrelerini yok etmeye başlamıştır. İnce bağırsakta bulunan villus çıkıntıları zarar gördüğünden dolayı küçülür, villus çıkıntıları zarar görmesinden dolayı bağırsak emilim görevini yerine getiremediği için çölyak hastalığı belirtilerini ortaya çıkarmaya başlamıştır.

Çölyak Hastalığının Belirtileri?

Çölyak hastalığının belirtileri; genellikle bir yaşındaki bebeklikten ortaya çıkmaktadır. Ama yetişkin insanların da çölyak hastalığı olduğu görülmektedir ve bunun sebebi; glüten içeren besinlerin ne kadar tüketildiği ile ilgili olabilmektedir. Yaygın olarak şu belirtiler çölyak hastalığının habercisidir:

*İshal veya kabızlık kusma,

*Kansızlık, karın şişkinliği, iştahsızlık,

*Gelişime engel olarak küçülme eklem ve kemik ağrıları oluşumları,

*Davranış değişikliğine neden olma ve depresyon,

*Kadınlarda adet düzensizliği,

*Cilt döküntüleri ve artan kaşıntı,

* Diş minesinde sorunlar ve tekrar eden çürükler,

*A vitamini eksikliği nedeniyle gece körlüğü,

*K Vitamini eksikliğine bağlı kanamalar ,

*Tualet ihtiyacının artması ve kötü koku dışkısı,

*Ağız içinde oluşan yaralar (aftlar) ,

Çölyak Hastalığı Tehlikeli midir?

Çölyak hastalığı tehlikeli bir hastalıktır. Tedavi anlaşılmadığı sürece büyük sorunlar ortaya çıkarmaktadır, gelişim eksikliği, ince bağırsak kanseri, kısırlık, düşük kemik erimesi, kronik sağlık bozuklukları ve başka hastalıklara da yol açabilmektedir.

Çölyak Hastalığı Tedavisi!

Çölyak hastalığı tedavisi; uzmanlar tarafından henüz bulunan bir tedavi olmadığını, aşı veya farklı bir tedavi sistemi olmadığı söylenmiştir. Daha çok hastanın kendini koruyarak, glüten içeren yiyeceklerden uzak durmalarından geçmektedir. Tabii ki uzman doktorların gözetimi altında çölyak hastalığından bu şekilde kontrol altına alınmalıdır. Çölyak hastalığı ömür boyu sürmektedir, çölyak hastalığı için gastroenteroloji doktoruna muayene olup yemek listesi üzerinden bir program düzenlenmesi gerekmektedir. Gastroenteroloji doktoruna genel kontrollerin yapılıp, gerekli görülen durumlarda vitamin eksikliği varsa vitamin takviyesi verilebilmektedir.

Çölyak Hastaları Neler Yemeli?

Çölyak hastaları neler yemeli; Çölyak hastaları güvenli yiyebilecekleri neler yemeli dersek bu gıdaları tüketebilirler:

* Çölyak hastaları tüm şeker çeşitleri toz şeker, kahverengi şeker, pudra şekeri tüketebilirler,

*Çölyak hastaları tüm bakliyatlar nohut, mercimek, börülce, soya fasulyesi, kuru fasulye vb. yiyecekler tüketebilirler,

* Çölyak hastaları tüm sebze ve meyve çeşitlerini tüketebilirler ,

*Çölyak hastaları nohut unu, kestane unu, üzüm çekirdeği unu, soya unu tüketebilirler,

*Çölyak hastaları patates ve patates unu, pirinç ve pirinç unu, mısır ve mısır unu tüketebilirler,

* Çölyak hastaları kırmızı et, dana sığır kuzu eti, kümes hayvanları eti ve balık tüketebilirler,

*Çölyak hastaları her baharatı tüketebilirler,

*Çölyak hastaları içecek olarak bitki çayları, siyah çay, meyve suları, kahve meyve suyu tüketebilirler,

Çölyak Hastalığı Diyetinde Hangi Gıdalar Yenmemeli?

Çölyak hastalığı diyetinde hangi gıdalar yenmemeli dediğiniz zaman; çölyak hastalığı diyeti içerisinde glütenli gıdalar bulunmamalıdır, fakat doğal halleriyle glütensiz olan gıdalar dışında sıfır olarak tanımlanan bazı ürünler içerisinde de glüten olabilmektedir. (WHO) Dünya sağlık örgütü ve (FAO) Birleşmiş Milletler gıda ve tarım örgütü 2007 yılında 1 kilosun da 20 miligramdan fazla glüten içermeyen ürünleri, glütensiz gıda olarak kabul etmiş ve tüm dünyaya duyurmuştur, bu uygulama Türkiye için de geçerli kılınmıştır.

Çölyak hastaları yukarıda saydığımız yiyebilecekleri gıdalar haricinde tüketilmemesi ve uzak durması gereken gıdalar bulunur :

*Çölyak hastalığı yulaf, çavdar, arpa, buğday ve bu tür ürünler içeriğinde bulunan ürünleri tüketemezler ,

*Çölyak hastaları irmik, makarna, şehriye, kuskus, bulgur, un bu ürünleri tüketemezler,

* Çölyak hastaları una batırılmış ‘tempura’ tavuk balık et tüketemezler ,

*Çölyak hastaları boza ve mayalı tüm içecekler, bira ve malt içinde bulunan alkollü içecekler tüketemezler,

*Çölyak hastaları kurabiye, pasta diğer unlu mamullere, tulumba, revani baklava bu tür tatlıları tüketemezler,

*Çölyak hastaları glüten içeren sakızlar ve çikolatalar tüketemezler ,

*Çölyak hastaları tarhana, düğün, şehriye, un, erişte çorbaları ve hazır çorbaları tüketemezler,

*Çölyak hastaları içerisinde bulunan mayonez, ketçap, dondurma, tuzlu ve soslu kuruyemişler tüketemezler.

Çölyak Hastaları İçin Önlemler!

Çölyak hastalarının kendilerini korumaları çok önemlidir. Alacakları ürünlere dikkat etmesi ve ürünlerin arkalarında bulunan etiketleri okuyarak, dikkat etmeleri gerekmektedir. İlaç sektöründe de, bazı kozmetik krem, şampuan gibi ürünlerde de glüten bulunabilir. Evde yapılan yiyecekler de glütenli gıdalar glütensiz gıdalarla asla birbirine temas ve karışmamasını özen göstermek çok önemlidir. Dışarıda yemek yerken çölyak hastalarının yemeklerde dikkatli seçim yapmaları ve oradaki çalışanları çölyak hastası olup glütensiz gıdaların tüketebileceğini söylemelidir veya bazı restoranlar da çölyak hastaları için özel spesiyaller hazırlanmaktadır. O tür restoranları tercih etmek daha doğrudur.